به گزارش خبرنگار مهر، اردشیر صالح پور در ابتدای مراسم پرده خوانی سخنانی در باب شناخت شناسی پرده و پرده خوانی بیان کرد. صالح پور از این هنر با عنوان شمایل خوانی و یا صورت خوانی یاد کرد و گفت: پرده خوانی هنری ترکیبی است یعنی ترکیبی است از شعر، موسیقی، آواز و همینطور نقاشی و تصاویری که نوع ارتباط را از طریق دیدن و شنیدن ابراز می کند. در عین حال پرده خوانی نوعی قصه خوانی و روایت خوانی نیز به شمار می آید و به مثابه نمایش پرتابل است. بدین ترتیب در این گونه از نمایش از صناعات ادبی و هنری بسیاری بهره گرفته می شود.
وی افزود: اساسا کسانی که راوی این پرده ها هستند مرشد یا درویش خوانده می شوند. این راویان به کمک نفس گرم خود، همراهی تماشاگر، حضور همراهی تابلو و چوبی که همیشه به همراه دارند که به آن مطراق و بعضا منتشاء نیز اطلاق می شود داستان مورد نظر خود را نقل می کنند. جنس پارچه ای که بر آن نقاشی شده است عمدتا از متقال، کرباس، کتان و گاه از چهلوار (چلوار) است که معمولا از سه متر کمتر و از چهار متر بیشتر نیستند. این پرده ها انباشته از تصاویر بسیاری است و در همین یک فریم هفتاد و دو مجلس داستان و عمدتا ۳۶۶ صورت در آن وجود دارد.
وی در ادامه از موضوع و محور داستانی این پرده ها گفت: موضوع این قصه ها عمدتا از بهشت و جهنم گرفته می شود تا مصائب کربلا؛ بدین معنا که به نوعی هم از آخرت و قیامت صحبت می شود و هم واقعه کربلا. حادثه مختار، بارگاه یزید، کرامات و معجزات انبیاء و قدیسین و حتی داستان هایی که جنبه عامیانه دارند مانند داستان جوانمرد قصاب و یا دختر نصرانی و ضامن آهو از دیگر موضوعات این پرده خوانی هاست.
صالح پور در ادامه از محمد فراهانی یاد کرد و گفت: روان شاد محمد فراهانی که از بازماندگان مکتب نقاشی قهوه خانه ای بود بیان می کرد که پای نقل نقال ها در قهوه خانه ها می نشست و این نقل ها را در خیالش بر پرده می کشید. به همین دلیل به این نوع از نقاشی خیالی نگاری و نقاشی مکتب قهوه خانه نیز می گویند؛ چرا که خاستگاه آنها قهوه خانه است و متاسفانه امروز قهوه خانه ها جای خود را به کافی شاپ ها داده اند.
وی اظهار کرد: نقاشی های قهوه خانه ای عمدتا به دو وجه تقسیم می شوند؛ دو منظر خیر و شر. این نوع فلسفه از زمان باستان در ایران زمین وجود داشته است. این دو مظهر خیر و شر در نقاشی ها با دو رنگ قرمز و سبز نمود پیدا می کنند و یا به اقتضای خوب بودنشان نقاشی ها هاله نور دارند. بنابراین این پرده ها صرفا نقاشی هایی ساده نیستند بلکه ارزش های تحلیلی ـ توصیفی بسیاری دارند و به ما کمک می کنند تا هنر سنتیِ فرهنگ خود را دریابیم.
این نویسنده و پژوهشگر تئاتر افزود: یکی از خصلت های این گونه نقاشی ها این است که بسیار درهم هستند اما در عینِ این آشفتگی یک نوع نظم وجود دارد و این نظم را مرشد می تواند با نفس گرم خود ایجاد کند.
صالح پور در پایان در معرفی دو مرشد نقل کننده روایت این پرده بیان کرد: حاج مهدی طریقت در واقع سه ربع فرهنگ و سنت ایرانی – دینی ایران بود و این دو مرشد فرزندانِ خلف این عزیز هستند. باید گفت یکی از ویژگی های منحصر به فرد این پرده خوانی دومرشده بودنِ آن است و روایت آن توسط این دو مرشد و با مضمون واقعه کربلا اجرا می گردد.
نظر شما